مالکیت یعنی سلطه و اختیار قانونی شخص بر مال. در املاک، مالک حق هرگونه انتفاع و تصرف را دارد، مگر اینکه قانون محدود کرده باشد (مثل حریم راه یا حریم رودخانه).
• حدود و ثغور: اختلافات زیادی در دادگاه‌ها ناشی از تجاوز به حدود ملک همسایه است. تعیین دقیق مرز از طریق نقشه‌های ثبتی و کارشناسی انجام می‌شود.
• حقوق ارتفاقی: مثلاً حق عبور از زمین دیگری یا حق مجری آب. این حقوق ممکن است ناشی از قرارداد یا عرف باشد
در دنیای املاک، گاهی اوقات ملک شما ممکن است محدودیت‌هایی داشته باشد که مالکین باید رعایت کنند. حق ارتفاق یکی از این محدودیت‌هاست؛ به این معنا که مالک یک ملک می‌تواند به نفع ملک دیگری از زمین خود استفاده کند، مثل عبور از زمین یا استفاده از چاه آب مشترک.
نکته مهم: حق ارتفاق باید رسمی و قانونی باشد و بدون توافق نمی‌توان آن را اعمال کرد.
آگاهی از حقوق و محدودیت‌های ملک، شما را در حفظ مالکیت و جلوگیری از اختلافات قانونی، قدرتمند می‌کند!
الزام به تنظیم سند رسمی ملک
در بسیاری از معاملات ملکی، طرفین ابتدا قرارداد عادی (قولنامه یا مبایعه‌نامه) تنظیم می‌کنند. طبق قانون، مالکیت زمانی کامل و رسمی می‌شود که انتقال در دفترخانه اسناد رسمی ثبت گردد و سند رسمی به نام خریدار صادر شود.
مشکل رایج: بعضی فروشندگان بعد از قرارداد عادی از حضور در دفترخانه و انتقال رسمی ملک خودداری می‌کنند.
راه‌حل حقوقی: خریدار می‌تواند دعوای الزام به تنظیم سند رسمی علیه فروشنده طرح کند.
شرط اصلی موفقیت دعوا:
• مالکیت رسمی فروشنده (وجود سند مالکیت به نام او)
• وجود قرارداد معتبر مبنی بر فروش ملک
• ایفای تعهدات خریدار (مثلاً پرداخت ثمن معامله)
نتیجه حکم: دادگاه پس از احراز شرایط، فروشنده را ملزم می‌کند در دفترخانه حاضر شود. در صورت امتناع، نماینده دادگاه به‌جای او سند رسمی انتقال را امضا می‌کند.