تعریف قتل
قتل به معنای سلب حیات از انسان زنده است و از مهمترین جرایم علیه تمامیت جسمانی افراد محسوب میشود. در حقوق کیفری ایران، قتل بر اساس قصد و نحوه ارتکاب به انواع مختلف تقسیم میشود.
⸻
انواع قتل
1. قتل عمد
وقتی است که مرتکب با قصد قبلی یا با وسیلهای نوعاً کشنده (مثل اسلحه گرم) دیگری را به قتل برساند.
مجازات اصلی آن قصاص نفس است، مگر اینکه اولیای دم گذشت کنند یا به دیه راضی شوند.
2. قتل شبهعمد
زمانی که مرتکب قصد قتل ندارد، اما عملی انجام میدهد که به طور غیرمستقیم منجر به مرگ میشود (مثلاً ضربه غیرکشنده که اتفاقاً منجر به فوت میشود).
مجازات آن پرداخت دیه و گاهی حبس تعزیری است.
3. قتل خطای محض
وقتی که قاتل هیچ قصدی نداشته و عمل او بهطور کاملاً غیرارادی موجب مرگ دیگری شده است (مثل تصادف غیرعمدی یا تیراندازی به تصور حیوان).
دعوای الزام به ایفای تعهد
هر قراردادی برای طرفین حقوق و تکالیفی ایجاد میکنه. مثل اینکه پیمانکار متعهد بشه ساختمانی رو در موعد مقرر بسازه یا فروشنده متعهد بشه کالایی رو تحویل بده.
اگر متعهد از انجام تعهد خودداری کنه، متعهدله میتونه از دادگاه الزام او به ایفای تعهد رو بخواد. در این دعوا، وجود قرارداد معتبر و قانونی باید ثابت بشه.
اگر اجرای عین تعهد ممکن نباشه (مثلاً کالای فروختهشده تلف شده)، دادگاه متعهد رو به پرداخت خسارت ناشی از عدم انجام تعهد محکوم میکنه
محجور کسی است که به دلیل صغر سن، جنون یا سفه از انجام برخی امور حقوقی منع شده است.
• ازدواج صغیر (کمتر از سن بلوغ شرعی) به طور کلی باطل است.
• ازدواج صغیر ممیز یا مجنون تنها با اجازه ولی (پدر یا جد پدری) و با رعایت مصلحت ممکن است.
• در ازدواج مجنون، اجازه دادستان نیز لازم است.
• ازدواج سفیه در صورتی که همراه با امور مالی (مثل مهریه سنگین) باشد، نیاز به اجازه ولی دارد.
• اگر ازدواج محجور بدون رعایت شرایط قانونی واقع شود، ممکن است باطل یا غیرنافذ باشد.
• قانون برای جلوگیری از سوءاستفاده از محجوران، این محدودیتها را وضع کرده است.
• اصل بر حمایت از حقوق و مصلحت محجور است، نه سلب آزادی او.
• در صورت فقدان ولی، دادگاه قیم تعیین میکند و اجازه ازدواج با نظر دادستان داده میشود
تجاوز به عنف
تجاوز به عنف عبارت است از برقراری رابطه جنسی با زن بدون رضایت او، از طریق تهدید، اجبار، بیهوشی یا فریب. این جرم از شدیدترین جرایم منافی عفت است و در حقوق ایران، مجازات آن معمولاً اعدام است. رضایت واقعی و آزادانه عنصر کلیدی در تشخیص این جرم محسوب میشود. ادله اثبات شامل شهادت شهود، گزارش پزشکی قانونی و سایر قرائن معتبر است.