اتاق خبر
جدیدترین خبرهای رسمی حقوقی و روانشناسی
روش های جدید کلاهبرداری رایانه ای در گفتگو با علی نیکو پرور وکیل پایه یک دادگستری
مصاحبه با علی نیکوپرور، وکیل پایه یک دادگستری درباره روش‌های جدید کلاهبرداری رایانه‌ای و چالش‌های حقوقی مقابله با آن
خبرنگار: آقای نیکوپرور، در سال‌های اخیر شاهد افزایش شدید کلاهبرداری‌های اینترنتی هستیم. از فیشینگ گرفته تا سایت‌های جعلی و سوءاستفاده از اطلاعات بانکی. به نظر شما، مهم‌ترین روش‌های کلاهبرداری رایانه‌ای که امروزه رایج شده‌اند، کدامند؟
علی نیکوپرور (وکیل پایه یک دادگستری): درست است، با گسترش فضای مجازی، کلاهبرداران نیز روش‌های پیچیده‌تری را برای فریب کاربران به کار می‌گیرند. یکی از رایج‌ترین روش‌ها، فیشینگ (Phishing) است که در آن کلاهبرداران با ارسال پیامک، ایمیل یا ایجاد صفحات جعلی، اطلاعات بانکی کاربران را سرقت می‌کنند. روش دیگر، کلاهبرداری از طریق فروشگاه‌های اینترنتی غیرمعتبر است، به‌گونه‌ای که فرد پول را واریز می‌کند، اما هیچ کالایی دریافت نمی‌کند. همچنین، سوءاستفاده از رمزهای پویا، هک حساب‌های کاربری و حتی کلاهبرداری از طریق ارزهای دیجیتال نیز افزایش یافته است.
خبرنگار: در بسیاری از این موارد، مجرمان هویت واقعی خود را مخفی می‌کنند. آیا پیگیری قانونی این نوع جرایم امکان‌پذیر است؟
نیکوپرور: بله، اما چالش‌های خاص خود را دارد. مجرمان سایبری معمولاً از ابزارهای تغییر هویت مانند VPN، شماره‌های مجازی و حساب‌های بانکی اجاره‌ای استفاده می‌کنند که شناسایی آن‌ها را دشوار می‌کند. با این حال، پلیس فتا با ردیابی تراکنش‌های مالی، IPهای مرتبط و سایر سرنخ‌های دیجیتال می‌تواند هویت آن‌ها را کشف کند. مشکل اصلی، زمان‌بر بودن فرآیند رسیدگی و محدودیت‌های قانونی در همکاری‌های بین‌المللی برای مقابله با کلاهبرداران خارج از کشور است.
خبرنگار: یکی از موضوعات بحث‌برانگیز، کلاهبرداری از طریق درگاه‌های پرداخت جعلی است. این روش چطور کار می‌کند و مردم چگونه می‌توانند از خود محافظت کنند؟
نیکوپرور: در این روش، کلاهبرداران با ایجاد درگاه‌های بانکی تقلبی که شباهت زیادی به درگاه‌های رسمی دارند، اطلاعات کارت بانکی کاربران را سرقت می‌کنند. افراد معمولاً هنگام خریدهای آنلاین یا دریافت پیامک‌های جعلی در دام این تله‌ها می‌افتند. راهکارهای پیشگیری شامل بررسی دقیق آدرس درگاه بانکی (داشتن پروتکل HTTPS و دامنه معتبر)، عدم ورود اطلاعات بانکی در لینک‌های ارسال‌شده از طریق پیامک و استفاده از رمزهای پویا است.
خبرنگار: یکی از مسائل چالش‌برانگیز این است که برخی افراد به‌اشتباه متهم به کلاهبرداری رایانه‌ای می‌شوند. در چنین مواردی، چه راهکاری برای دفاع از حقوق متهمان وجود دارد؟
نیکوپرور: متأسفانه، برخی افراد به دلیل سهل‌انگاری، ناآگاهی یا حتی هک شدن حساب‌های بانکی‌شان، به‌عنوان متهم شناخته می‌شوند. در این موارد، ارائه مدارک فنی مانند گزارش پلیس فتا، اثبات عدم دسترسی به حساب‌های جعلی و همچنین بررسی گردش‌های مالی در پرونده اهمیت زیادی دارد. بهترین راه برای جلوگیری از چنین مشکلاتی، عدم اجاره دادن حساب بانکی یا سیم‌کارت به دیگران و گزارش سریع هرگونه سوءاستفاده از اطلاعات شخصی به مراجع قضایی است.
خبرنگار: به نظر شما، قوانین فعلی برای مقابله با این نوع کلاهبرداری‌ها کافی است یا نیاز به اصلاحات دارد؟
نیکوپرور: قوانین فعلی مانند ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه‌ای و قانون مبارزه با پول‌شویی، چارچوب مشخصی را برای مقابله با این جرایم تعیین کرده‌اند، اما اجرای آن‌ها به دلیل پیچیدگی‌های فنی همچنان با چالش روبه‌رو است. به‌عنوان مثال، عدم الزام برخی پلتفرم‌های آنلاین به احراز هویت دقیق کاربران، بستری برای انجام این تخلفات فراهم کرده است. برای مقابله مؤثرتر، باید قوانین سختگیرانه‌تری در خصوص احراز هویت کاربران فضای مجازی و همکاری‌های بین‌المللی در تعقیب مجرمان سایبری تدوین شود.
خبرنگار: در پایان، چه توصیه‌ای برای کاربران دارید تا قربانی این نوع کلاهبرداری‌ها نشوند؟
نیکوپرور: مهم‌ترین نکته، افزایش آگاهی و دقت کاربران است. هرگز اطلاعات بانکی خود را در لینک‌های مشکوک وارد نکنید، فقط از فروشگاه‌های اینترنتی معتبر خرید کنید و همیشه رمزهای عبور قوی و متفاوت برای حساب‌های خود انتخاب کنید. همچنین، در صورت مشاهده فعالیت مشکوک، سریعاً موضوع را به پلیس فتا گزارش دهید.
خبرنگار: از توضیحات کامل و ارزشمند شما سپاسگزارم، امیدوارم که کاربران با رعایت توصیه‌های شما از خطرات کلاهبرداری رایانه‌ای در امان بمانند.
نیکوپرور: من هم از شما متشکرم و امیدوارم که آگاهی‌بخشی در این زمینه باعث کاهش این جرایم شود.
