حضانت
حضانت عبارت است از نگهداری مادی و تربیت فرزند توسط والدین یا شخصی که قانون تعیین کرده است. حضانت هم حق و هم تکلیف است؛ به این معنا که دارنده حضانت هم حق دارد فرزند را نزد خود نگه دارد و هم مکلف است از او نگهداری و مراقبت کند. طبق قانون ایران، حضانت تا هفت‌سالگی با مادر است و پس از آن با پدر، مگر اینکه دادگاه مصلحت طفل را در تغییر این ترتیب بداند. حضانت تا سن بلوغ ادامه دارد، اما ولایت بر اموال طفل همچنان با ولی قهری است. سلب حضانت ممکن است در صورت عدم صلاحیت اخلاقی یا آسیب به کودک انجام شود
طلاق، انحلال نکاح دائم با رعایت تشریفات قانونی است که به درخواست زوج یا زوجه یا به صورت توافقی انجام می‌شود (ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی و مواد ۲۵ تا ۳۵ قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱).
انواع طلاق
1. طلاق رجعی: زوج می‌تواند در ایام عده، به زن رجوع کند (مثل اکثر طلاق‌ها به جز موارد خاص).
2. طلاق بائن: رجوع در آن ممکن نیست مگر با عقد جدید. موارد آن شامل طلاق قبل از نزدیکی، طلاق خلع، طلاق مبارات، طلاق سوم پس از دو رجوع و طلاق زن یائسه است.
3. طلاق توافقی: زوجین بر سر کلیات و جزئیات جدایی توافق میکنند و دادگاه پس از بررسی، حکم را صادر میکند.
تشریفات و مراحل
• ثبت دادخواست در دفتر خدمات قضایی.
• ارجاع به مشاوره خانواده یا داوری.
• احراز شرایط قانونی توسط دادگاه.
• صدور گواهی عدم امکان سازش یا حکم طلاق.
• ثبت رسمی طلاق در دفترخانه.
آ
• انحلال عقد نکاح و پایان روابط
• تعیین تکلی
شرایط استحقاق نفقه در حقوق خانواده
نفقه در حقوق خانواده به معنای تأمین هزینه‌های متعارف زندگی است که شامل خوراک، پوشاک، مسکن، درمان و سایر نیازهای متناسب با شأن زندگی طرف می‌شود. در قانون مدنی ایران، نفقه بر عهده شوهر است که موظف است در دوران نکاح نفقه زوجه را تأمین کند. اما این تکلیف مشروط به وجود شرایطی است که به آن «شرایط استحقاق نفقه» گفته می‌شود.
شرط اصلی برای استحقاق نفقه، تمکین زن است. تمکین یعنی پذیرش و اطاعت معقول زن از شوهر، که خود دو نوع دارد:
• تمکین عام: حضور در محل زندگی مشترک و پذیرش زندگی با شوهر
• تمکین خاص: انجام وظایف زناشویی، یعنی برقراری رابطه جنسی
اگر زن بدون عذر موجه از تمکین خودداری کند، حق نفقه او ساقط می‌شود. در مقابل، اگر زن به دلایلی مانند رفتار خشونت‌آمیز یا سوءرفتار شوهر نتواند تمکین کند، نفقه قطع نمی‌شود. بنابراین، تمکین باید با ملاحظه حقوق و تکالیف زوجین و شرایط عادلانه باشد.
علاوه بر تمکین، شرایط دیگری هم در قانون برای استحقاق نفقه وجود دارد:
• زن باید عاقل و بالغ باشد.
• زن نباید مفسده‌ای در گرفتن نفقه داشته باشد (مثلاً در صورت فسخ نکاح یا به صورت غیر مشروع زندگی کردن).
اجرت‌المثل ایام زوجیت
اجرت‌المثل ایام زوجیت مفهومی است که ریشه در تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی و ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده دارد. بر اساس این مقررات، هرگاه زوجه در طول زندگی مشترک کارهایی انجام دهد که عرفاً بر عهده او نیست و از نظر شرعی نیز تکلیف به انجام آن‌ها ندارد، و این کارها به دستور یا خواست زوج صورت گرفته و زن قصد تبرع (رایگان انجام دادن) نداشته باشد، مستحق اجرت‌المثل خواهد بود.
قانونگذار به این نکته توجه کرده که بسیاری از فعالیت‌های زن در زندگی مشترک – مانند خانه‌داری، پخت‌وپز، شستشو، نگهداری فرزندان، حتی رسیدگی به اموال شوهر – از نظر شرعی تکلیف او محسوب نمی‌شود. بنابراین، اگر این اقدامات به خواست شوهر انجام شده باشد، در هنگام طلاق یا فوت زوج، زن می‌تواند مطالبه اجرت کند.
یکی از مباحث مهم در حقوق خانواده، موضوع مهریه است که هم جنبه مالی دارد و هم آثار اجتماعی و روانی گسترده‌ای ایجاد میکند.
مطابق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، به محض وقوع عقد نکاح، زن مالک مهریه می‌شود و می‌تواند هر زمان که بخواهد آن را مطالبه کند. مهریه می‌تواند وجه نقد، سکه، طلا، مال غیرمنقول، یا هر مال دارای ارزش مالی و مشروع باشد.
یکی از چالش‌های رایج، عدم پرداخت مهریه توسط زوج است. اگر شوهر توان پرداخت یک‌جای مهریه را نداشته باشد، می‌تواند دادخواست اعسار بدهد تا دادگاه با توجه به وضعیت مالی او، مهریه را به‌صورت اقساطی تعیین کند. با این حال، در صورتی که زوج هیچ‌گونه مالی برای توقیف نداشته باشد، زن همچنان حق دارد از طریق اجرای ثبت یا دادگاه، وصول مهریه را پیگیری کند.
از سوی دیگر، بحث مهریه‌های سنگین که گاهی به‌عنوان تضمین یا فشار روانی تعیین می‌شوند،
وراثت یکی از مباحث مهم در حقوق مدنی است که به انتقال دارایی، حقوق و تکالیف متوفی به وراث قانونی یا وصی اشاره دارد. وراثت پس از فوت شخص آغاز می‌شود و هدف آن حفظ حقوق مالی و معنوی بازماندگان است. طبق قانون، وراث شامل افراد مشخصی مانند فرزندان، همسر، والدین و دیگر اقوام نزدیک می‌شود که به ترتیب درجه از متوفی ارث می‌برند.
بر اساس قوانین مدنی و شرعی، تقسیم ارث به صورت عادله و بر اساس سهم مشخص هر وارث انجام می‌شود. اگر متوفی وصیت‌نامه داشته باشد، مقدار معینی از اموالش می‌تواند طبق وصیت به افراد یا موسسات خاص تعلق گیرد، البته وصیت نمی‌تواند حق قانونی وراث را از بین ببرد.
در فرآیند وراثت، ابتدا باید گواهی انحصار وراثت از دادگاه یا اداره ثبت اسناد دریافت شود که اثبات میکند وارثان قانونی چه کسانی هستند. سپس تقسیم اموال بین وراث بر اساس سهم‌های قانونی انجام می‌گیرد.
نفقه؛ یکی از حقوق مالی زن در زندگی مشترک
طبق ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی، پرداخت نفقه به زن، بر عهده شوهر است و این حق، از زمان وقوع عقد دائم ایجاد می‌شود؛ حتی اگر هنوز زندگی مشترک آغاز نشده باشد.
نفقه شامل تمام نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن است؛ از جمله خوراک، پوشاک، مسکن، اثاثیه منزل، هزینه درمان و حتی هزینه خادم در صورت عادت یا نیاز.
نکته مهم اینجاست که تمکن مالی مرد شرط پرداخت نفقه نیست؛ او موظف است از هر طریقی که می‌تواند، این حق را ادا کند.
در صورتی که شوهر از پرداخت نفقه خودداری کند، زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده، دادخواست مطالبه نفقه بدهد.
همچنین طبق ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده، اگر ترک انفاق به‌صورت عمدی باشد، ممکن است مجازات کیفری (حبس تا ۶ ماه) نیز برای مرد در نظر گرفته شود
در دنیای امروز مالکیت اموال یکی از مهم ترین دغدغه های مردم تبدیل شده خیلی از افراد بدون آگاهی از قوانین اقدام به خرید یا واگذاری میکنند همین موضوع باعث اختلافات متعدد در دادگاه‌ها می‌شود یکی از رایج‌ترین مسائل روز در حوزه اموال امضای قراردادهای خرید و فروش بدون بررسی دقیق محتواست خیلی‌ها فقط به حرف فروشنده یا مشاور املاک اعتماد میکنند و بدون مطالعه کامل متن قرارداد آن را امضا میکنند در حالی که یک بند ساده در قرارداد می‌تواند باعث از بین رفتن تمام حقوق خریدار شود همچنین موضوعاتی مثل انتقال مال به نام دیگران برای فرار از بدهی یا توقیف یکی دیگر از موارد پرتکرار است که بعدها منجر به دعوای حقوقی پیچیده بین اشخاص می‌شود
